Uygun cinsel terapi ile vajinismus tedavisinde başarı oranı yüzde yüzdür.

Cinsellik, bedenler ve cinsel organlar aracılığyla beyinde yaşanır. Çiftlerin bu gerçeği akıllarından cıkarmayarak tedavinin cinsel terapi eğitimi almış bir psikiyatrist yardımı, erkeğin desteği ve yardımı ve kadının aktif çabasıyla başarılı sonuca ulaşabileceklerini bilmeleri gerekir.

Vajinismus teşhisinde kullanılan her hangi bir tıbbi test yoktur. Vajinismus teşhisi, ayrıntılı cinsel yaşam öyküsünün alındığı psikiyatrik muayene ile konulur. Vajinismusu, çiftin sorunu olarak ele almak ve erkeği de buna ikna ederek teşhis ve tedaviye aktif katılımını sağlamak çok önemlidir. Teşhis görüşmesinde ideal olanı hem kadın hem erkekle ayrı ayrı görüşülüp ayrıntılı cinsel yaşam öyküsü almaktır. Bazı çiftlerde erkekler vajinismusu bir hastalık olarak kabullenmedikleri, belki de doğru bilgiye sahip olmadıkları için eşlerinin kendilerini istememesi ve reddetmesi gibi algılayıp, kırgınlık ya da öfke duyabilirler. Bazen eşlerinin bekareti konusunda şüphe duyabilirler. Bazen de durumun kendi yetersizlikleriyle ilgili olabileceğini düşünüp endişe yaşayabilirler ve zaman içinde cinsel isteksizlik, sertleşememe ve erken boşalma gelişebilir. Bu nedenle önce detaylı cinsel yaşam öyküsü alınır. Çiftin cinsel bilgi düzeyi, yanlış inanışları, hangi aşamalarda zorlandıkları ve kaygıları tespit edilir.

Organik bir problemden şüphelenildiğinde jinekolojik muayene için yönlendirme yapılır. Ancak vajinismusu olan kadınlar çoğunlukla jinekolojik muayeneye izin veremedikleri için kadın doğum uzmanının duyarlı ve hassas olması gerekmektedir. Özensiz yapılan bir jinekolojik muayene vajinismusun ağırlaşmasına sebep olabilir.

Birincil (primer) vajinismus: İlk cinsel ilişkide başlayan vajinismustur. Vajinismusların neredeyse tamamı bu tiptedir. Kadında ilk cinsel ilişki denemesinde başlayan endişe, korku, vajen kaslarında kasılma olur ve cinsel ilişkiye giremez.

İkincil (sekonder) vajinismus: Nadiren görülür. Adından da anlaşılacağı gibi başka bir probleme ikincil olarak gelişir. O güne kadar normal bir cinsel hayatı olan kadın, cinsel bölgedeki herhangi bir hastalıktan dolayı ağrılı bir cinsel ilişki yaşarsa, sanki bundan sonra hep böyle ağrılı olacakmış gibi düşünüp korkabilir. Bu yanlış inanışı ve korkuları da vajinismus gelişmesine sebep olabilir. Genellikle cinsel bölgede olan geçici tıbbi bir hastalığın peşinden oluşur. Örneğin; vajinal enfeksiyonlar,  cinsel bölgeye travma veya iyi yapılmamış bir epizyotomi ikincil vajinismusa sebep olabilir. Ayrıca cinsel taciz, tecavüz veya kendi eşi ile yaşadığı olumsuz duygular uyandıran bir cinsellikten sonra da gelişebilir. Yine çok nadiren de olsa eşin aldatması sonucu da kadında vajinismus gelişebilir.