Vajinismus tamamıyla psikolojik sebeplidir. Cinsellik eğitimi ve bilgilerin yetersiz olması, kızlık zarı ve ilk gece korkuları,  sürekli olarak bekareti koruma ve kaybetmeye yönelik kaygılar, cinselliğin utanılacak bir şey, kötü ve pis olduğuna dair yanlış inanışlar, cinselliğin tabu olarak görülmesi vajinismusa sebep olan faktörlerdir.  Vajinismusu olan kadınların çoğu, vajenlerinin çok küçük olduğunu, penisin ise çok büyük olduğunu, çok acıtacağını, parçalayacağını, kızlık zarının girişi tamamen kapatan bir duvar gibi olduğunu, aşırı kanayacağını, kanamanın durmayıp hastaneye gitmek zorunda kalacaklarını düşünürler. Bunların hepsi bilgi eksikliğinden kaynaklanan yanlış inanışlardır.

Uygun cinsel terapi ile vajinismus tedavisinde başarı oranı yüzde yüzdür.

Cinsellik, bedenler ve cinsel organlar aracılığyla beyinde yaşanır. Çiftlerin bu gerçeği akıllarından cıkarmayarak tedavinin cinsel terapi eğitimi almış bir psikiyatrist yardımı, erkeğin desteği ve yardımı ve kadının aktif çabasıyla başarılı sonuca ulaşabileceklerini bilmeleri gerekir.

Vajinismus teşhisinde kullanılan her hangi bir tıbbi test yoktur. Vajinismus teşhisi, ayrıntılı cinsel yaşam öyküsünün alındığı psikiyatrik muayene ile konulur. Vajinismusu, çiftin sorunu olarak ele almak ve erkeği de buna ikna ederek teşhis ve tedaviye aktif katılımını sağlamak çok önemlidir. Teşhis görüşmesinde ideal olanı hem kadın hem erkekle ayrı ayrı görüşülüp ayrıntılı cinsel yaşam öyküsü almaktır. Bazı çiftlerde erkekler vajinismusu bir hastalık olarak kabullenmedikleri, belki de doğru bilgiye sahip olmadıkları için eşlerinin kendilerini istememesi ve reddetmesi gibi algılayıp, kırgınlık ya da öfke duyabilirler. Bazen eşlerinin bekareti konusunda şüphe duyabilirler. Bazen de durumun kendi yetersizlikleriyle ilgili olabileceğini düşünüp endişe yaşayabilirler ve zaman içinde cinsel isteksizlik, sertleşememe ve erken boşalma gelişebilir. Bu nedenle önce detaylı cinsel yaşam öyküsü alınır. Çiftin cinsel bilgi düzeyi, yanlış inanışları, hangi aşamalarda zorlandıkları ve kaygıları tespit edilir.

Organik bir problemden şüphelenildiğinde jinekolojik muayene için yönlendirme yapılır. Ancak vajinismusu olan kadınlar çoğunlukla jinekolojik muayeneye izin veremedikleri için kadın doğum uzmanının duyarlı ve hassas olması gerekmektedir. Özensiz yapılan bir jinekolojik muayene vajinismusun ağırlaşmasına sebep olabilir.